Pałac Potala
Jedną z najbardziej zadziwiających budowli na ziemi jest monumentalny Pałac Potala, który wznosi się ponad Lhasą i jednocześnie rozciąga się wzdłuż jak potężny masyw gór pokryty śniegiem. Budowla ta jest prawdziwym miastem - ciągnie się na długości półtora kilometra, ma trzynaście kondygnacji i całkowicie okrywa szczyt dominującego nad Lhasą Wzgórza Czerwonego. Nazwa tej budowli pochodzi od góry leżącej na południowym krańcu kontynentu indyjskiego, na której jak wierzono, była siedziba współczującego boga wcielającego się w dalajlamów - Czaenrazika.
Swoją formą i wielkością przypomina ogromną górę. Patrząc na niego z oddali na tle błękitnego bezchmurnego nieba odnosi się wrażenie, że Potala jest łącznikiem między niebem, a ziemią. Biało otynkowany masyw dolnej części Pałacu przypomina ośnieżone zbocza gór, centralna bryła budowli w kolorze ochry-rdzawoczerwonym jest podobna do nagich skał, a złote dachy połyskujące z daleka wydają się być tak jasne jak słońce.
Całość może budzić skojarzenia z ogromną twierdzą, monstrualnym zamkiem, gigantyczna fortecą. Na tyłach Pałacu, za ścianą wschodnią leży otoczone starymi drzewami jezioro króla duchów wężowych. Niedaleko znajduje się mała zachowana świątynia tych duchów zwana Klu-k'ang, gdzie w dawnych czasach wysocy rangą ministrowie składali białe jedwabne tybetańskie szarfy k'ata (k'a-btags). Wymawiali przy tym pozdrowienia, co miało przebłagać i ułagodzić duchy wężowe mieszkające w jeziorze.
Potala nazywany jest pałacem o dziesięciu tysiącach pokojów, czego nie należy traktować zbyt dosłownie, gdyż Tybetańczycy nazywają pokojem każdą przestrzeń pomiędzy filarami, a w pałacu znajduje się około 15 tys. filarów. Tak naprawdę to nikt nie policzył pokojów pałacowych w tej trzynastokondygnacyjnej budowli. Pierwotną budowlą na miejscu Potali na Górze Czerwonej - Marpori (dMar-po-ri) był liczący jedenaści pięter pałac króla Srong-bcan-sgam-py. Była to wysoka stosunkowo szczupła budowla przypominająca swym kształtem wieżę.
Pałąc Potala znajduje się na owianej legendami Górze Czerwonej zwanej Marpori, gdzie jak głosi przekaz miał być wzniesiony w roku 637 pałac dla nepalskiej żony króla Srong-bcen-sgampo.
Wśród najstarszych, najlepiej zachowanych części Potali znajduje się niewielka kaplica z malowidłami ściennymi, licznymi rzeźbami w formie pieczary. Dominuje w niej pochodzący najprawdopodobniej z czasów powstawania Pałacu Potala, z VII wieku , posąg Awalokiteśwary o tysiącu ramion pochodzący najprawdopodobniej z czasów założenia Potali. Znajduje się ona niedaleko sali tronowej dalajlamów. Jest ona jedyną pozostałością po najstarszym pałacu, który był kilkakrotnie burzony już przed IX stuleciem. Jak głosi przekaz w tej właśnie kaplicy-grocie miał mieć miejsce ślub króla Srong-bcan-sgam-py z chińską księżniczką Wen Cz'eng.
Poważne zniszczenia odniósł Pałac Potala w roku 1717 w czasie najazdu zachodnio-mongolskiego plemienia Dżungarów, którzy nie oszczędzili nawet siedziby boskich królów. W czasie zdobywania Tybetu, jak również w czasie "rewolucji kulturalnej" pałac nie ucierpiał. Chińczycy podjęli się nawet częściowej odbudowy, restauracji i konserwacji pałacu.
Na wewnętrzny dziedziniec dociera się poprzez potężną bramę. Wewnętrzny dziedziniec służył do odprawiania świątecznych obrzędów, przede wszystkim zaś tańców sakralnych. Na trzynastu piętrach pałacu mieści się ponad tysiąc pomieszczeń. Dziewięciu królów i dziesięciu Dalajlamów od VII wieku z tego miejsca sprawowało rządy nad Tybetem. . W dolnej części pałacu znajdują się groby ośmiu dalajlamów, między innymi wykonana ze złota, srebra i drogich kamieni stupa o wysokości prawie 14 m. Największe wrażenie robi stupa Dalajlamy V i Dalajlamy XIII.
Są one pokryte złotem, inkrustowane kamieniami szlachetnymi. We wnętrzach ich złożono klejnoty, dzieła sztuki wykonane z drogocennych metali oraz najlepszą porcelanę. Zachodnia część pałacu stanowiła klasztor, w którym mieszkało blisko 1700 mnichów. Ich głównym zajęciem było asystowanie dalajlamie w obrzędach oraz praktykach religijnych. W tej części znajdowały się również biblioteki - zawierające najcenniejsze skarby religii i kultury m.in.: ciężkie masywne księgi, bardzo często zdobione atramentem ze sproszkowanego złota, srebra żelaza czy miedzi dodatkowo ozdobione turkusami, koralami czy muszlami.
Z kolei część wschodnia kompleksu pałacowego przeznaczona była na potrzeby ministerstw rządu tybetańskiego. Tam znajdowały się biura rządowe, sala Zgromadzenia Narodowego czy szkoła cedrung, gdzie kształcili się urzędnicy. W pomieszczeniach górnych pięter pałacu Potala znajdowały się liczne kaplice, sale audiencyjne, pokoje recepcyjne a na samym szczycie prywatne apartamenty dalajlamów.
Pałac Potala powstał mniej więcej w tym samym czasie co Tadż Mahal i Wersal. Ta ogromna budowla została ukończona dwanaście lat po śmierci wielkiego budowniczego Dalajlamy V. Ze względu jednak na ogrom i wagę inwestycji, ówczesny regent zdołał utrzymać w tajemnicy śmierć dalajlamy (rok 1682) aż przez dwanaście lat i doprowadzić do ukończenia inwestycji. Dalajlama V w roku 1653 przeniósł swoją rezydencję z klasztoru Drepung do Pałacu Potala. W roku 1717 miało miejsce splądrowanie pałacu przez Dżungarów.
W galeriach znajdują się niezliczone rzeźby bothisattwów, buddów, dalajlamów, bóstw opiekuńczych (jidamów), czy wielkich czarodziejów (mahasiddhów).Na najwyższych piętrach pałacu znajdują się prywatne komnaty Dalajlamy. Z dachu pałacu zobaczyć można panoramę całej Lhasy.