Z oparów chaosu
Legenda o Pan-ku jest pierwszą chińską obszerną opowieścią o początkach wszystkiego. Niektórzy uważają, iż autorem jej jest taoista Ge Hong z IV wieku, który pragnął nadać formę przystępną abstrakcyjnym filozoficznym wyjaśnieniom o porządku we wszechświecie.
W mitologii chińskiej akt kreacji rozumiano nie jako wyłanianie się czegoś z niczego, lecz jako zmianę czegoś bezkształtnego w formę uporządkowaną. Wszechświat powstał wtedy, kiedy istniejące już elementy, wymieszane bezładnie w chaosie, zaczęły przybierać konkretne kształty.
Starożytni Chińczycy wyobrażali sobie pierwotny chaos jako wilgotny opar zawieszony w ciemnościach.
W jednej z opowieści nie ma mowy w ogóle o twórcy, lecz o tajemniczym początku wszystkiego. Według lej wersji, zanim pojawił się czas. wszystko zawierało się w olbrzymim wilgotnym oparze; wszystko było jednym aż do momentu celowej transformacji jedności chaosu w dwa przeciwstawne elementy: jin oraz jang, Ziemię i Niebo, światło i ciemność. Potem dopiero ich wzajemne oddziaływanie doprowadziło do różnorodności i wielości we wszechświecie.
W innej opowieści, ze zbioru Huai Nan Tsi z polowy II stulecia p.n.e., dwaj bezimienni bogowie mieli wynurzyć się z chaosu i stworzyć następnie niebo i ziemię. Bogowie ci byli tak ogromni, sięgali od najgłębszych głębi do najwyższych wyżyn, że przechodziło to możliwości ludzkiej wyobraźni. Ta para podzieliła się na elementy jin oraz jang twardość stworzyła twardość i miękkość (brutalność i czułość), jak również wszystkie żywe istoty, jakie znajdują się we wszechświecie.
Najbardziej jednak znana opowieścią był mit o Pan-ku, późniejszy dodatek do zbioru chińskich mitów, który jedni uczeni datują na III wiek p.n.e., a inni na następne stulecie. Odegrał on duża role i przyćmił wcześniejsze mity o kreacji, opowiadające o bogini-matce Nu Wa.
Idee jaja kosmicznego oraz transformacji człowieka pierwotnego w naturalne kształty wszechświata znaleziono także w mitologii hinduskiej, dlatego też wielu uczonych dowodzi, że mit o Pan-ku powstał prawdopodobnie pod wpływem legend z Azji Centralnej. Mit o Pan-ku opowiada, jak przed oddzieleniem się Nieba i Ziemi panował ogólny chaos - olbrzymi i niepoznawalny - zawierający wszystkie elementy kreacji. Przybrał potem formę wilgotnej ciemności mieszczącej się w gigantycznym jaju. W jego wnętrzu rodził się z wolna Pan-ku, Stwórca.