• nowe-1.jpg
  • nowe-3.jpg
  • nowe-5.jpg
  • nowe-10.jpg
  • nowe-14.jpg
  • nowe-22.jpg
  • nowe-23.jpg
  • nowe-25.jpg
  • nowe-27.jpg
  • nowe-28.jpg
  • nowe-31.jpg
  • nowe-37.jpg
  • nowe-38.jpg
  • nowe-41.jpg
  • nowe-43.jpg
  • nowe-45.jpg
  • nowe-48.jpg
  • super-foto-5.jpg
  • super-foto-6.jpg
  • super-foto-7.jpg


DSCN8672Rolnictwo i hodowla stanowią nadal najważniejszą podstawę gospodarki: w 2007 utrzymanie 65% ludności było uzależnione od tych dwóch sektorów. Udział rolnictwa, hodowli i lasów w dochodzie narodowym brutto w 2004 roku wyniósł zaledwie 25%. Słaby udział lasów wynika z polityki rządu, który nie chce eksploatować leśnych zasobów, lecz korzystać raczej z ich bogactwa ekologicznego. Las pokrywa 72% obszaru kraju, a parki narodowe ponad 26%.
Bardzo szybko rośnie natomiast udział przemysłu i kopalni wraz z eksploatacją zakładów produkujących żywność, dwóch cementowni, zakładów wytwarzających karbid i stopy żelaza, kopalni gipsu, a zwłaszcza elektrownii wodnych (tylko one wypracowują 32% dochodu narodowego).

Handel przynosi 28% dochodu narodowego, eksport cementu, elektryczności i wysokiej jakości produktów rolnych: jabłek, pomarańczy, kardamonu, ziemniaków, szparagów, grzybów, olejku z melisy lekarskiej. Turystyka i linie lotnicze Druk Air wykazują coraz większy udział w dochodzie krajowym, dostarczając obcej waluty. W 2008 roku Bhutan planuje zostać członkiem Światowej Organizacji Handlu.
Sytuacji ekonomicznej Bhutańczyków nie można porównywać z sytuacją ludności afrykańskiej i azjatyckiej, należącej do tej samej kategorii, nawet, jeżeli szacuje się, że 30% mieszkańców żyje poniżej relatywnej granicy ubóstwa. 98% ludności wiejskiej posiada ziemie, a odsetek ludności związanej z rolnictwem w stosunku do uprawianej powierzchni jest korzystny. Domy są tutaj dobrej jakości, a nawet, jeśli występuje niedożywienie, wynikające ze złych nawyków w odżywaniu i niedostępności niektórych produktów, to zjawisko głodu nie dotyczy Bhutanu.

Od początku lat 80. rozwija się burżuazja, którą tworzą urzędnicy, przedsiębiorcy i usługodawcy. Jak dotychczas nie znamy jej potrzeb konsumpcyjnych, jednak dostępne obecnie produkty w centrach miejskich świadczą o względnie dostatnim poziomie życia. Według Wskaźnika Rozwoju Społeczno, publikowanego każdego roku przez ONZ, w 2006 roku Bhutan znalazł na 129 miejscu w kategorii krajów średnio rozwiniętych. Większość artykułów pierwszej potrzeby, opony, części maszynerii oraz produkty naftowe są importowane z Indii.

Umiarkowana droga rozwoju
DSCN8801Ze względu na słabe zaludnienie i względną urodzajność ziem Bhutan nigdy nie zetknął się z nieprzezwyciężalnymi problemami, jakie nękają niektórych jego sąsiadów. Oczywiście nie brakuje tutaj problemów, ale udaje się je jakoś rozwiązywać, a to budzi nadzieję i zapał wśród osób zaangażowanych w proces rozwoju. Czwarty król, Dżigme Singje Łangczuk, poświęcał dużą część swego czasu na podróże po kraju, by regularnie odwiedzać wszystkie dystrykty i rozmawiać z ich mieszkańcami. Jego syn, jako piąty król Dżigme Khesar Namgjal Łangczuk poszedł w jego ślady i walkę z biedą uczynił swoim priorytetem.

W 1961 roku król Dżigme Dordżi Łangczuk podjął się wdrożenia pierwszego pięcioletniego planu rozwoju. Najważniejszą częścią dwóch pierwszych planów pięcioletnich była budowa dróg oraz formowanie kadry technicznej i administracyjnej. Kiedy została stworzona podstawowa infrastruktura, można było rozpocząć eksploatację zasobów naturalnych. Plany trzeci i czwarty, obejmujące lata 1971-1981, dotyczyły również rozwoju programów w różnych sektorach, takich jak rolnictwo, leśnictwo, energetyka, kopalnie i opieka zdrowotna.
Piąty plan (1981-1986) zakładał zwrot w polityce rządu, ponieważ nie chodziło tylko o realizację projektów, ale także o doprowadzenie do wzrostu gospodarczego, by osiągnąć jak największą ekonomiczną niezależność, uskutecznić administrację poprzez jej decentralizację, zagwarantować ludności sprawiedliwy dostęp do zdobyczy postępu oraz zaangażować ją do realizacji projektów.
Szósty plan (1987-1992) to kontynuacja piątego z akcentem położonym na wartości narodowe, co przejawiało się np. poprzez ?bhutanizację" programów szkolnych. Szczególną uwagę poświęcono tradycyjnej etykiecie (driglam na-msza), rozwojowi języka narodowego i dziedzictwa kulturowego. Szeroko rozpowszechniano kwestie ekologiczne wśród bhutańskich rządzących, którzy uważają, że późny rozwój Bhutanu pozwolił im wyciągnąć wnioski z błędów, jakie popełniły inne kraje.

Pięcioletnie plany - siódmy (1992-1997) ósmy (1997-2002) i dziewiąty (2002-2008) - zakładają przede wszystkim decentralizację, wzmocnienie infrastruktury i usług socjalnych, wspierając przy tym tworzący się sektor prywatny poprzez odpowiednie programy szkoleniowe i pomoc drobnym przedsiębiorcom. W 1999 roku Bhutan wprowadził sieć internetową, swą działalność rozpoczęła również telewizja publiczna. Istnieje też kilka operatorów telewizji kablowej, dzięki czemu można odbierać drogą satelitarną stacje międzynarodowe.

DSCN8688
Największa pomoc, zarówno techniczna, jak i finansowa, przychodzi z Indii, które od początku wdrażania pięcioletnich planów odegrały istotną rolę w procesie rozwoju Bhutanu, a zwłaszcza w budowie i utrzymaniu dróg, komunikacji, produkcji energii elektrycznej oraz pomocy udzielanej pracownikom technicznym i administracyjnym. Bhutan korzysta również z różnorakiej pomocy ONZ, a przede wszystkim z jej Programu ds. Rozwoju (UNDP). Organizacja ta w 1979 otwarła swoje biuro w Thimphu. Bhutan znajduje się także pod opieką UNICEF, UNV, FAO, PAM, OMS, UNESCO, IFAD. Z kolei Wspólnota Europejska rozpoczęła swój program pomocy w 1985 roku. Bhutan nawiązał najpierw współpracę ze Szwajcarią, z którą był szczególnie związany. Szwajcaria zajmuje się m.in. projektami w sektorze rolnictwa, hodowli i edukacji poprzez swą organizację ds. współpracy Helvetas. Działa tu również wiele innych organizacji rządowych z różnych krajów, takich jak Austria. Niemcy, Kanada. Wielka Brytania. Japonia. Norwegia. Holandia. Z tych państw przybywają wolontariusze i doradcy pracujący w najważniejszych sektorach rolnictwa, hodowli, leśnictwa, edukacji, opieki zdrowotnej oraz w sektorze energetycznym (Austria).