Historia Etiopii łączy się nierozerwalnie z praprzodkiem ludzi - Lucy. Żyła ona przed 3,2 milionami lat w miejscu nazywanym dziś Doliną Awash w Hadar. Szkielet Lucy odnaleziono w roku 1974.
Naukowa nazwa Lucy to Australopithecus afarensis. Pierwsze słowo oznacza "Południową małpę człekokształtną", drugie określa miejsce znalezienia w regionie Afar. Etiopczycy nazywają ją "Dinqnesh", co oznacza Piękna. Znaleziono tylko połowę szkieletu. Prawdopodobnie Lucy żyła nie dłużej niż 20 lat, ważyła poniżej 30 kilogramów, miała trochę ponad metr wzrostu. Szkielet Lucy można oglądać w Narodowym Muzeum w Addis Abebie. Eksponowana jest również jej replika wykonana z tworzywa sztucznego.
Nowsza historia zaczyna się 3000 lat temu od Salomona i królowej Saby. Nazwa Etiopia wywodzi się z greki ("brązowe twarze"), zaś Abisynia z sabejskiego Habesz (wędrowcy). Stolicą starożytnego imperium było Aksum, a państwo to sięgało aż po Jemen na Półwyspie Arabskim. Tutaj w IV wieku uznano chrześcijaństwo za religię państwową. Z tego też okresu wywodzi się używany ciągle w liturgii, ale dziś już używany jedynie przez kościół etiopski język gryz (ge'ez). Aksum upadło kilkaset lat później i z nielicznymi wyjątkami można uznać, że aż do czasów nowożytnych władza cesarzy była symboliczna, bo lokalni książęta sprawowali ją w pełni na swoim terenie. W Etiopii powstały unikatowe w skali świata kościoły wykute w wulkanicznych skałach. Jest ich ponad 200, a najsłynniejsze zostały zbudowane w Lalibeli w XII wieku. W XVI wieku Etiopia przeżyła inwazję muzułmańskich wojsk fanatycznego imama Ahmada ibn Ibrihima al-Ghazi zwanego Graniem (leworęcznym), co w efekcie doprowadziło do zniszczenia prawie całego kraju.
Od tamtej pory cesarz uciekał przed szaleńczym imamem Graniem, tworzył kolejne armie, które raz po raz były niszczone. Część możnowładców przeszła na islam. Wszystko wskazywało, że los Etiopii jest przesądzony. W 1540 roku umarł cesarz Lybne Dynygala. Jego następca, Klaudiusz rozpoczyna "rekonkwistę". Najważniejsza zmiana zaszła w Kościele Etiopskim. Do tej pory pacyfistyczny, uznał wojnę z sułtanatami za wojnę religijną i zaczął wspierać walki z najeźdźcą. Już w tym samym roku pobito wojska wezyra Asa. Etiopczycy nawiązali kontakty z Portugalczykami, którzy dostarczyli cesarstwu broń palną, artylerię, a także wysłali niewielki oddział strzelców. Klaudiusz wygrał w 1542 roku ważną bitwę pod Wegerą. W roku następnym w czasie bitwy u stóp góry Zentara zginął imam Grań, co doprowadziło do podziałów w armii najeźdźców. Sytuacje pogorszyła susza, która wymusiła dwuletni pokój.