Bhutan
Historia Bhutanu
Wprowadzenie buddyzmu do Bhutanu
Na początku XI wieku nastąpiło odrodzenie buddyzmu w Tybecie, który zadomowił się również w Bhutanie dzięki działalności, jaką w Paro i Bumthangu prowadzili tzw. "odkrywcy religijnych skarbów". Owe teksty i przedmioty ukryte przez Guru Rinpocze i innych świętych w odpowiednim czasie miały zostać odnalezione przez osoby wybrane. Większość "odkrywców" wywodziła się ze szkoły ningmapa. Koniec XI i początek XII w. w Tybecie to okres rozkwitu religijnego. Powstało wówczas wiele religijnych instytucji, m.in. szkoły kadampa, kagjupa i sakjapa. Misyjna działalność nowych szkół skierowała się także ku "Dolinom Południa", czyli obecnemu Bhutanowi.
Drukpa Kunlej, "szalony jogin", który żył w XV wieku (1455-1529), jest bez wątpienia najbardziej popularną postacią w historii Bhutanu, a jego przygody znają praktycznie wszyscy. Należał do szkoły drukpa, a nawet byl częścią rodziny Gja, z której wywodzili się hierarchowie drukpa, którzy jednocześnie pełnili kolejno funkcje opatów klasztoru Ralung najważniejszego monasteru szkół drukpa. Jednak odrzucanie przez niego ustanowionego porządku eklezjastycznego, jego włóczęgi, ekscentryczne i szokujące zachowanie ora/ śpiewy, za pomocą których nauczał najważniejszej części religii, sprawiły, iż znalazł on oddzielne miejsce w buddyzmie tantrycznym. Jego potomkowie odegrali wielką rolę w historii Bhutanu, a zwłaszcza Tenzin Rabgje (1638 - 1696), który stał się słynnym czwartym świeckim władcą (desi) Bhutanu.
Dziedzictwo Szabdrunga

Ten podwójny system zwany czosi, został połączony i ulepszony w osobie Szabdrunga Ngałanga Namgjela i przetrwał aż do nadejścia monarchii w 1907 roku. Kraj został podzielony na trzy duże prowincje: Dagana, Paro i Trongsa, którymi zarządzali gubernatorzy, tzw. penlopi. Na czele każdego dzongu stał dzong-pon, ponadto ustanowiono całą hierarchię urzędników. Szabdrung opracował również system praw oparty na najważniejszych buddyjskich zasadach moralnych i na panujących zwyczajach. W 1651 roku Szabdrung osiedlił się w dzongu Punakha i krótko potem zmarł. Jego śmierć utrzymywano w tajemnicy przez ponad pół wieku, by uniknąć zamieszek w dopiero, co powstałym narodzie i oczekując na godnego następcę Szabdrunga.
W pierwszej połowie XVIII wieku pojawiła się wreszcie teoria o potrójnej reinkarnacji - Ciała, Słowa i Myśli Szabdrunga. Ale tylko linię wcieleń Myśli uznawano za linię oficjalnych następców Szabdrunga jako władców państwa.
Od połowy XVIII do końca XIX wieku regionalni gubernatorzy - penlopi wzmocnili swą władzę ze szkodą dla rządu centralnego. Z drugiej strony system dwuwładzy zakładał, że państwem kierować miał człowiek silny, natomiast brak reinkarnacji Szabdrunga o silnej osobowości sprzyjał pewnej niemocy władzy i strasznym walkom o wpływy między desi, penlopami i dzongponami. Wszystkie te elementy powodowały pewną niestabilność i coraz częstsze wewnętrzne spory, które prowadziły do ciągłych wojen domowych.
Przybycie Brytyjczyków

Nowa władza

Penlop Paro nie wystąpił zbrojnie przeciwko penlopowi Trongsy, jednak zawsze marzył o władzy. W 1904 roku, podczas wyprawy wojskowej pułkownika Francisa Younghusbanda do Tybetu, penlop Trongsy Ugjen Langczuk, który korzystał z doradztwa wybitnego człowieka Kazi Ogjena Dordże, wychwalał coraz bardziej rozwijającą się współpracę z Brytyjczykami i stał się pośrednikiem w delikatnych negocjacjach między Tybetańczykami a Brytyjczykami. Dzięki temu zyskał zaufanie i szacunek tych ostatnich, którzy w 1905 roku przyznali mu tytuł KCIE {Knight Commander of the Indian Empire). Brytyjczycy byli niezwykle uradowani i odetchnęli z ulgą, kiedy Ugjen Langczuk został wybrany przez zgromadzenie reprezentantów mnichów buddyjskich, urzędników i ludność na pierwszego króla Bhutanu, a stało się to 17 grudnia 1907 roku. Ten dzień to koniec systemu dwuwładzy wprowadzonego przez Ngałanga Namgjela i początek monarchii dziedzicznej.